Tuzluluk dünya topraklarının önemli sorunlarından biridir. Dünyada her yıl 10 milyon hektar arazi tuzluluk nedeniyle elden çıkmaktadır. Tuzluluk; özellikle kurak ve yarı kurak iklim bölgelerinde yıkanarak yer altı suyuna karışan çözünebilir tuzların yüksek taban suyuyla birlikte kapilarite yoluyla toprak yüzeyine çıkması ve buharlaşma sonucu suyun uçmasıyla toprak yüzeyinde birikmesi olayıdır. Tuzlanmanın başlıca nedenleri;
- Kurak ve yarı kurak iklim bölgelerinde yetersiz yağış ve yüksek buharlaşma
- Taban suyu akışını engelleyen geçirimsiz tabakalar ve yüksek taban suyu
- Okyanus kenarlarındaki delta ovalarında okyanus etkisi ile tuzlanma
- Yanlış sulama ve kötü drenajdır.
Potasyum (K) bitkiler için zorunlu bir besin elementi olup çoğunlukla bitkilerde
en fazla bulunan katyondur. Ancak sodyum (Na) ise bitkiler için mM düzeyde
bile toksik olabilmektedir. Potasyum noksanlığı ve Na toksitesi dünyada yaygın
olarak görülen ve bitkisel üretimi sınırlayan önemli problemlerdir. Yapılan
araştırmalar göstermiştir ki K noksanlığının olduğu alanlarda tuzluluk
bitkilerde daha fazla olumsuz etkide bulunurken, potasyumun yeterli ve fazla
olduğu bölgelerde ise tuzluluk bitkilerde daha az olumsuz etki yapmaktadır.
Sonuç olarak;


1) Potasyum besin elementi tüm kültür bitkileri için stres
şartlarına uyumu kolaylaştırıcı bir etki göstermektedir.
2) Potasyumun stoplazmada optimum oranları, hem hücre içi
elektrolitik dengeyi sağlamakta, hem de fazla miktardaki Na
iyonları için aynı membran bağlama yörelerinde rekabet
sağlama gücünü arttırmaktadır.
3) Potasyum stres altındaki bitkilerde “ozmoregülasyonu”
kolaylaştırarak bitkinin besin maddesi ve su alımına katkıda
bulunmakta ayrıca bitki su tüketimini dengelemektedir.
4) Stres altındaki bitkilere ilave sağlanacak potasyum verilirken,
uygun doz ve form ayarlaması, besin çözeltisinin EC kontrolü
açısından önem taşımaktadır. Uygun dozlar çoğunlukla mM
düzeylerinde ve bitki türüne göre değişmektedir.


Kaynak
Cengiz Kaya1 A.Levent Tuna2
1 Doç.Dr. Harran Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bölümü, Şanlıurfa
2 Yrd.Doç.Dr. Muğla Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Muğla
Canan ÇELİK, Ziraat Yüksek Mühendisi, IZOTAR A.Ş.